MOR |
MOR [mo:r] I, Gyzylymtyl-goňur reňk. Mor ýüz duşmann ýefreýtory razwedka naçalьniginiň soraglaryna jogap berip oturýardy (K. Işanow, Watan üçin). beýlekisinde ujy çowly, mor sakgally Alty otyrdy. Olaryň üçünjisi mor saçly, gyzgylt ýüzli tokga bir aýaldy (B. Kerbabaew, Aýgytly ädim).
MOR [mo:r] II, Jaýlaryň diwarynyň iç ýüzünden ýasalýan ojak.
MORAL, Edep-týerbie düzgüni, ahlaklylyk kadasy, ahlak. Ol öz eserlerinde buržuaz moralyna örän berk garşy çykýar («Sowet Türkmenistanynyň aýallary» žurnaly).
MORAL -SYÝASY [moral-syýa:sy], Bir zadyň moral-syýasy esasyny pugta birikdirýän. Sowet jemgyýeti moral-syýasy agzybirligini pugtalandyrmakda sowet edebiýatynyň uly roluna Kommunistik partiýa ýokar baha berýär («Sowet edebiýaty» žurnaly).
MORDWINLER, Mordwa ASSR-niň ýerli halky, esasy ilaty.
MORŽ, zool. Uzyn gyýykly we murtly, garsak aýak-süýtemdirijiler toparyndan bolan Demirgazyk deňiz haýwany. Olar örän gymmat baha morž dişlerini ýygnamak üçin moržlaryň bolýan ýerlerini gözläpdirler (SSSR taryhy).
MOROŽENOE, Gaýmakdan, ir-iýmiş şiresinden we ş.m. doňdurylyp taýýarlanan süýji iýmit. Suwy gaty (buz) halynda ýerzeminlerdäki azyklary saklamak üçin, moroženoýäni sowatmak üçin peýdalanýarlar (N. Skatkin, Jansyz tebigat). Moroženoe-de sowatmady ýüregin, Samoliot äkitdi onuň geregin («Sowet edebiýaty» žurnaly).
MORTA: morta aýtmak — birden ýerliksiz, gödek söz aýtmak. Näme üçin gürleşip bilmen! — diýip, morta jogap berdi (A. Gowşudow, Mähri—Wepa). Onuň morta bir zat aýdaýmagyndan howatyr
MORTIRA, Gysga nilli artilleriýa ýaragy, topuň bir görnüşi. Bürünçden ýasalan mortiralar XIV asyr-da Ewropada giňden ýaýrapdyr (Orta asyrlar taryhy).
MORFEMA, lingw. Leksiki ýa-da grammatiki manysy bar bolan söz bölegi.
MORFIÝ, farm. Göknaryň şiresinden alynýan, agyryny aýyrmak, uklatmak üçin peýdalanylýan narkotiki madda.
MORFOLOGIK, lingw. Morfologiýa esaslanýan, morfologiýa degişli bolan. Türkmen diliniň morfologik guruşy. Morfologik derňew.
MORFOLOGIÝA, 1. biol. Organizmleriň, mineral jismleriň gurluşy we formasy hakyndaky ylym. 2.lingw Haýsy hem bolsa bir diliň sözleriniň üýtgeýiş formalarynyň sistemasy we şonuň ýaly-da grammatika sözleriň formasyny öwrenýän bölümi. |