BUÝDURMAK, Örän ýaman üşetmek, sowuga aldyrmak, doňdurmak. Bir käse içäýseň, gözüňe deger, bu seni buýdurmaz (A. Gowşudow, Köpetdagyň eteginde).

BUÝMAK, Örän üşemek, sowuk almak, doňmak (ygally sowukda). Öküziň ýagyşdan buýup, öljek bolup ýatanyny gördi (A. Durdyew, Oaýlanan eserler). Ol, belki, bir ýerde buýup galandyr (B. Kerbabaew, Aýgytly ädim).

BUÝNUZ, kön. s. 1. Şah. Goça buýnuz ýük däldir (nakyl).

2. med. Gözuň togalak agy. Munuň netijesinde nemli we buýnuz perdeler nemlemekden kesilýär we göz gurap, hemişelik kör bolýar (S. K. Karanow, Trahoma we oňa garşy göreş).

BUÝRA, Burum tutan, tow atyp duran. Örküçleri gomly, tüýleri buýra atyp başlan ene düýeler köşeklerini ysyrganardy (B. Kerbabaew, Aýgytly ädim). Buýra saçlyja oglanjyk yzky partada, äpişgäniň öňünde ýaltaklap otyrdy («Pioner» žurnaly). Onuň buýra gara saçy negr çagasynyňka meňzeýärdi («Sowet edebiýaty» žurnaly).

BURÝRA-BUÝRA, Burum-burum, buýraly. Ol uzyn boýly, eginlek, otuz ýaşlaryndaky, buýra-buýra bolup duran sarymtyl saçly bir adamdy (A. P. Çehow, Saýlanan eserler). Ol saçlary buýra-buýra ýigidiň gelýänini gördi («Tokmak» žurnaly).

BUÝRALANMAK, Buýra-buýra bolmak, tow atyp durmak. Garagözelek gyzyň özi bolsa buýralanyp duran lowurdawuk gyzyl mahmaldan köýnek geýipdir (N. Pomma, Sebäbini soň bildim).

BUÝRUK, 1.Bir işi ýerine ýetirmek üçin häkimiýet organlarynyň resmi tabşyrygy. Ol: — Ýoldaş leýtenant, buýruk boýunça men siziň ygtyýaryňyza iberildim — diýdi (A. Gowşudow, Eserler).

2. Bir işiň ýerine ýetirilmegi barada edilýän teklip, sargyt, tabşyryk. Şu sözlerdir halkyň bize buýrugy, — Ortada galmasyn baýlar guýrugy (Mollamurt, Saýlanan eserler). Aýaz öz ýaşyna laýyk gelmeýän aýgytlylyk bilen özün-den iki ýaş kiçi inisi Nyýaza buýruklar berýärdi (M. Ibrahimow, Ol gün geler).

<> Işligiň buýruk formasy gram. — işiň, gymyldy-hereketiň ýerine ýetirilmegini ýa ýetirilmezligini buýurmagy ýa-da haýyş etmegi aňladýan işlik formasy.

BUÝRULMAK, Birine bir iş tabşyrylmak. Eliňde gök demriň bolmandan soň, edere alajyň ýok, buýrulanyny etmeli bolýar (A. Gowşudow, Eserler). ýörite buýrulyp ýasalan ýaly (Şekspir, Otello).

BUÝSANJAŇ, Buýsanyp ýören, buýsanagan, öwünjeň. Bularyň hemmesi -Selbiniň buýsanjaň, müňkür häsiýetine sebäp bolupdy (N. Jumaew, Ak derek).

BUÝSANJAŇLYK, Buýsanjaň bolmaklyk, öwünjeňlik, buýsanç. Aristokrat maşgalalaryň biri-birinben

gopbamlyk, buýsanjaňlyk bilen. tapawutlanmak isleýän aýry-aýry gatlaklary arasynda uçurym döreýärdi (M. Ibrahimow, Ol gün geler).

BUÝSANMAK, 1. Bir zada guwanmak, begenmek, öwünmek. Ol Aýnanyň syratyna, boýuna, özüniň edepmenligine buýsandy. Mama öz ýanyndan: — Her azap çeksem-de, iň soňunda bol-telkiligiň gyrasyndan barýan — diýip buýsandy. (B. Kerbabaew, Aýgytly ädim).

2. Bir zada daýanmak, birini arka edinip arkaýynsyramak. Güýjüňe buýsanyp, nähak. zorladyň Ýalanňa ýetdirdiň, ýok bol, köne adat! (Mollamurg, Saýlanan eserler). Aşgabatdan, Gyzylarbatdan gelen oterýadlara buýsanmak bilen, Eziziň ýygynçagynyň çaşyryljagyny göz öňüne getirdi (B. Kerbabaew, Aýgytly ädim).

BUÝSANÇ, ser. B u ý s a n j a ň l y k. Onuň goşa gözünde buýsanç yşygy ýandy(«Sowet edsbiýaty»žnaly).  Özlerine peşgeş berlen iki dollarlyk sigarlaryny buýsanç bilen görkezýärdiler(W.W.

Maýkowskiý, Amerika hakynda).

BUÝSANÇLYK,  ser. B u ý s a n j a ň l y k. Asyl biziň wraçlarymyzyň arasynda bir türkmen gyzy-da han-ha hol oturan — diýip, buýsançlyk bilen aýtdy (A, Gowşudow, Mähri—Wepa).

BUÝTAR-SUÝTAR, Sapalak,sypjyklyk, bahana «Gitjek däl» diýip, buýtar-suýtar etmek bolsa, meniň edähedim däl — diýip güpleýär.Indi men nirä gideýin — diýip, buýtar-suýtar edip durjak. boldy (N.Pomma, Taýlak hyzzyn).